Από την εποχή των Windows XP (ιδιαίτερα τότε) είχαν εμφανιστεί διάφορες εκδόσεις του λειτουργικού συστήματος της Microsoft, προσπαθώντας να δώσουν πρωταρχικά, τις εποχές εκείνες, έμφαση στην ασφάλεια του παντελώς τρύπιου συστήματος.
Βέβαια, αρκετές εξ αυτών ήταν ξεκάθαρα scams και έτσι το όλο θέμα είχε πάρει άλλες διαστάσεις.
Με το πέρασμα του χρόνου, τις διαρροές του κώδικα των Windows και την πιο αυξημένη τεχνογνωσία είδαμε και άλλες προσπάθειες που εκτός της ασφάλειας προσπαθούσαν συγχρόνως και για την ιδιωτικότητα.
Φυσικά, ούτε και σε αυτές τις περιπτώσεις απουσίαζαν οι κακόβουλες εκδόσεις, μα υπήρξαν και ορισμένες σοβαρές και αξιόλογες προσπάθειες.
Ίσως, η πιο γνωστή όλων να είναι το ReactOS που συνέβαλε τα μέγιστα και συνεχίζει ακόμα.
Έχοντας όμως περάσει σε νεώτερες εκδόσεις των Windows, το ReactOS μοιάζει να έχει μένει πίσω σε κάποια πράγματα, κάτι που είναι εύλογο καθώς ακολουθεί μια συγκεκριμένη φιλοσοφία.
Ορισμένες τέτοιες, αξιόλογες, προσπάθειες είναι οι ακόλουθες:
1. Crawen Οs
Αυτή η ομάδα αναπτύσσει ένα προσαρμοσμένο λειτουργικό σύστημα Windows, το οποίο, όπως αναφέρουν, έχει ως σκοπό να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ασφαλείς και να μπορούν να το διαχειριστούν εύκολα.
Ωστόσο, δεν έχουν ανοίξει ακόμα πλήρως τον κώδικά του, κάτι που όπως λένε, έχουν σκοπό να κάνουν το προσεχές διάστημα.
Δοκίμασα να τρέξω το ISO «live» αλλά δε φόρτωσε. Όταν το δοκίμασα σε εικονική μηχανή, έδειξε όπως ξεκινάει αλλά έφαγε σκάλωμα και κόλλησε το σύμπαν.
Στη δεύτερη περίπτωση, υποθέτω ότι το πρόβλημα ήταν του υπολογιστή στον οποίο προσπάθησα να το δοκιμάσω.
2. ReviOS
Λίγο παλαιότερη προσπάθεια η οποία εκτός, της κατά το δυνατόν, προστασίας του απορρήτου, ιλοδοξεί να δημιουργήσει εκ νέου αυτό που θα έπρεπε να ήταν τα Windows ως λειτουργικό σύστημα - εύκολο και απλό.
Όντας φυσικά ελαφρύ σε πόρους, αποτύπωμα και μέγεθος, ταιριάζει επίσης και σε συστήματα χαμηλού επιπέδου.
Δεν έχω άποψη, δεν έχω προλάβει να το δοκιμάσω, προς ικανοποίηση της περιέργειας, αλλά οι κριτικές που υπάρχουν είναι θετικές στο σύνολό τους.
3. W10 Ameliorated
Το Windows 10 AME στοχεύει στην παροχή μιας σταθερής, μη παρεμβατικής αλλά πλήρως λειτουργικής έκδοσης των Windows 10 σε οποιονδήποτε χρειάζεται το λειτουργικό σύστημα Windows εγγενώς.
Τα συστήματα spyware, τα οποία είναι άφθονα στα Windows 10 από προεπιλογή, έχουν αφαιρεθεί και διαγραφεί πλήρως από το σύστημα, σε εκτελέσιμο επίπεδο. Αυτό περιλαμβάνει το Windows Update και οποιεσδήποτε σχετικές υπηρεσίες που προορίζονται να επιδιορθώσουν εκ νέου το σύστημα μέσω αυτού που είναι ουσιαστικά μια καθολική κερκόπορτα. Οι βασικές εφαρμογές, όπως το περιλαμβανόμενο πρόγραμμα περιήγησης ιστού Edge, το Windows Media Player, η Cortana, καθώς και οποιεσδήποτε εφαρμογές appx, έχουν επίσης εξαλειφθεί με επιτυχία. Το συνολικό μέγεθος των καταργημένων αρχείων είναι περίπου 2 GB.
Ούτε αυτό το έχω δοκιμάσει προσωπικά, αλλά το έχω δει σε laptop γνωστού και, όπως φάνηκε, κάνει πράγματι αυτά που λέει.
Νομίζω ότι είναι το πιο αξιόλογο αυτή τη στιγμή.
Φυσικά, υπάρχουν και άλλα, όμως τα παραπάνω έχουν τις καλύτερες κριτικές με σημαντικό αριθμό εγκαταστάσεων.
Τούτων λεχθέντων και χρησιμοποιώντας εγγενώς μόνο Linux από το 2005, μετά από ένα μικρο διάστημα με dual boot, μια φορά χρειάστηκε να βάλω Windows την περίοδο με τα Vista, λόγω μιας δοκιμής που θέλαμε να κάνουμε, τότε στο os.arena, σχετικά με τις Linux εφαρμογές μέσα στα Windows.
Ομολογώ ότι επί μια εβδομαδα μου ήταν αδύνατο να προσαρμοστώ και σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσα ούτε καν να υπαινιχτώ ότι όσον αφορά το θέμα απορρήτου, ασφαλείας και χρηστικότητας τα Windows θα μπορούσαν να συγκριθούν στο ελάχιστο με το Linux.
Παρόλα αυτά όμως, αντιλαμβάνομαι ότι αρκετοί άνθρωποι πρέπει εξ ανάγκης να τα χρησιμοποιούν. Ίσως λοιπόν, οι παραπάνω λύσεις να κάνουν τα πράγματα καλύτερα.